blog

Een algemeen graf

Er bestaan twee soorten graven: een algemeen graf of een zogenaamd eigen graf. Een algemeen graf wordt gebruikt door meerdere mensen die geen bloedverwanten van elkaar zijn. Zo’n algemeen graf is geschikt voor twee of drie personen, afhankelijk van de gemeente waar je begraaft. De kisten worden boven elkaar gezet met een stukje grond ertussen. Je deelt samen de kosten van het graf. Ook de plek boven de grond wordt gedeeld tussen de twee of drie begraven personen. Waar je de steen mag plaatsen hangt af van het ontwerp van de begraafplaats. Soms staan er twee of drie stenen achter elkaar.

Kosten

De prijzen van een algemeen graf verschillen per gemeente, afhankelijk van de grondprijs. In Groningen is een graf bijvoorbeeld goedkoper dan in Bilthoven. De kosten liggen bij gemeentelijke begraafplaatsen over het algemeen iets hoger dan bij begraafplaatsen bij een kerk. Voor elk graf krijg je te maken met drie soorten kosten: het grafrecht, dat zijn de kosten die je betaalt voor het huren. Daarnaast heb je de begraafkosten, voor het openen en dichten van het graf. Tot slot zijn er onderhoudskosten om het graf bereikbaar te houden. Dat betekent dat de paden netjes worden gehouden en dat er gemaaid wordt. Voor het stukje grond boven het graf dat je huurt ben je zelf verantwoordelijk. Elke begraafplaats hanteert eigen regels. Sommige katholieke begraafplaatsen willen dat er op het graf een kruisje staat, en op sommige begraafplaatsen mag je geen bomen hoger dan een meter op het graf plaatsen.

De rechthebbende

Een graf heeft standaard afmetingen. Als je een grafkelder wilt of meerdere personen naast elkaar wilt laten begraven, kun je ook het naastgelegen graf erbij kopen. Bij algemene graven kun je niet zelf de plek kiezen. Deze graven liggen op jaartal naast elkaar. Bij een eigen graf mag je vaak wel zelf een plek kiezen. Ik probeer altijd met de nabestaanden naar de begraafplaats te gaan om een plek uit te zoeken die goed voelt. De één wil onder een boom worden begraven, de ander in het zonnetje, bij een bankje of bij een haag. Elk graf heeft een contactpersoon die verantwoordelijk is voor het graf, de zogenaamde rechthebbende, die ook de grafkosten betaalt. Zo heeft de beheerder van de begraafplaats een contactpersoon om te benaderen als het graf moet worden onderhouden, geruimd wordt of als bijvoorbeeld de steen is verzakt.

Een eigen graf

In plaats van een algemeen graf kun je ook kiezen voor een eigen graf, wat ook wel een koopgraf wordt genoemd. De term koopgraf is wat misleidend, want officieel wordt het graf niet je eigendom, maar huur je het alleen voor een bepaalde periode. We kennen in Nederland geen eeuwige grafduur, behalve bij islamitische begraafplaatsen. De Wet op de lijkbezorging schrijft voor dat iedereen minimaal 10 jaar begraven moet worden. Algemene graven worden na tien jaar geruimd. Bij algemene graven kun je geen extra grafduur bijkopen, maar bij eigen graven kan dat wel. Bij een eigen graf beslis je bovendien als rechthebbende zelf wie er in het graf geplaatst mag worden.

Als de grafduur afloopt

Wanneer de grafduur afloopt moet er worden besloten wat er met het graf gebeurt. Er zijn dan vijf opties. De grafduur verlengen is de makkelijkste optie. Je kunt het graf ook laten ruimen. Het lichaam wordt dan opgegraven en in een knekelput gestopt. Als er twee lichamen liggen kun je het graf ook laten openmaken en laten ‘schudden’, zodat alle botjes bij elkaar komen op de diepste laag. Zo komt er weer een plekje vrij, zonder al te hoge kosten. Bij het schudden betaal je alleen voor het openen en dichten van het graf, want de grafrechten zijn al voldaan. Het is ook mogelijk om het lichaam op te laten graven en te laten cremeren, of om het te laten herbegraven. Als bijvoorbeeld je kind is overleden en je gaat jaren later verhuizen, kun je besluiten om je kind te laten herbegraven in je nieuwe woonplaats. Voor het opgraven is een vergunning vereist van de burgemeester van de betreffende gemeente. Bij die aanvraag moet ook worden aangeven wat er met het lichaam gaat gebeuren. Bij een opgraving zorg ik voor de benodigde vergunningen en regel bijvoorbeeld een kist, het transport en de praktische zaken rond de crematie of herbegrafenis. Sommige nabestaanden vragen mij om een kleine dienst of een ritueel te organiseren.

Stoom uit de oren

Mensen die hun dierbare laten begraven staan - heel begrijpelijk - vaak niet stil bij de keuzes op langere termijn. Maar wanneer de grafduur afloopt en er een besluit moet worden genomen over het graf, ontstaan er soms meningsverschillen tussen de nabestaanden en de rechthebbende. Zo’n twee keer per jaar word ik gebeld door familieleden bij wie de stoom uit de oren komt. Soms zijn de kosten een probleem. Ik heb ook meegemaakt dat de rechthebbende een graf wilde laten ruimen, terwijl de rest van de familie absoluut niet wilde dat moeder ‘als een hoop botjes eindigde in de knekelput’. Of dat de rechthebbende na opgraving koos voor een crematie, terwijl de rest van het gezin vond dat dat absoluut niet kon, ‘want pa was bang voor vuur.’ Ik herinner me een zaak waarbij nabestaanden niet wilden dat hun overleden zus bij haar ouders zou worden begraven, omdat zij nooit met ze had kunnen opschieten. Haar broer, de rechthebbende, gooide de kont tegen de krib en begroef zijn zus toch bij haar ouders. Dat zijn pijnlijke conflicten, die je als familie niet altijd van tevoren aan ziet komen. Maar wat er ook gebeurt, de rechthebbende beslist.