blog

Het levenstestament

Sinds 2010 is het mogelijk om een zogenaamd levenstestament op te laten stellen bij de notaris. https://www.consumentenbond.nl/erven-schenken/levenstestament

In dat document leg je vast wie je wil machtigen om namens jou beslissingen te nemen over medische dilemma’s en/of financiële zaken, als je dat tijdens je leven zelf niet meer kunt. Bijvoorbeeld als je een ernstig ongeluk hebt gekregen, waarbij de prognose niet goed is. Of wanneer je kampt met een vergevorderd stadium van dementie. Het levenstestament geldt niet meer zodra je bent overleden. Daarom is het goed om je laatste wensen voor je uitvaart en je afscheid, op een andere manier vast te leggen.

Ongewenste beslissingen

Vroeger zetten mensen hun laatste wensen vaak in hun testament. Het nadeel is dat een testament pas een aantal weken na overlijden wordt geopend, wanneer er nalatenschappen worden afgehandeld. Op zo’n moment kunnen er al ongewenste beslissingen zijn genomen over de uitvaart. En is iemand bijvoorbeeld gecremeerd, terwijl diegene begraven had willen worden. Of is iemands as op de verkeerde plek uitgestrooid.
Veel uitvaartbegeleiders werken met een Laatste Wensen-boekje, dat je kunt opvragen of online kunt invullen. Het nadeel is dat zo’n Laatste Wensen-boekje juridisch niet bindend is. Ik heb een keer meegemaakt dat nabestaanden een kort geding aanspanden omdat ze het onderling niet eens werden over het vervoer van de overledene. De afscheidsceremonie vond plaats in een kleine kerk op een begraafplaats. Daarvandaan kon je een kort stukje naar het crematorium lopen, met een speciale loopkoets waar de kist op stond. De familie bestond uit meerdere broers en zussen. Ploeg A wilde niet dat er uit ploeg B drie mensen meeliepen aan de baar. Dat proces was ongetwijfeld beter verlopen als de wensen van de overledene goed waren vastgelegd.

Het Melange uitvaarttestament

Bij Melange uitvaartbegeleiding bieden we een uitvaarttestament aan, waarin alle wensen rond de uitvaart juridisch sluitend worden vastgelegd. Juridische procedures rond een uitvaart zijn gelukkig zeldzaam. Maar discussies over iemands laatste wensen komen regelmatig voor. Bijvoorbeeld omdat kinderen nooit met hun vader of moeder over hun laatste wensen hebben gesproken. Of omdat er spanningen leven in de familie. Soms kom ik na een overlijden binnen bij een gezin, en zitten er twintig nabestaanden, die allemaal iets anders willen. Dan ontstaat er onenigheid over wie er op de rouwkaart mag, of over wie er naar de uitvaart mag komen. Onlangs sprak ik met een mevrouw die geen contact meer had met haar zoon. Ze was bang dat hij na haar overlijden zomaar op zou komen dagen, om eisen te stellen. In haar uitvaarttestament hebben we daar iets over vastgelegd. Dat gaf haar een gerust gevoel.

Tegengestelde belangen

Omdat er tegenwoordig steeds meer samengestelde gezinnen zijn, kunnen er tegengestelde belangen ontstaan. Zo sprak ik met twee stellen, die allebei eerder getrouwd waren geweest, en nu een nieuwe relatie hadden. Een van die vrouwen wilde niet dat haar vroegere partner bij haar uitvaart aanwezig zou zijn. Ze zei: ‘Ik begrijp dat dat naar is voor mijn kinderen, maar ik wil het niet.’

De toegenomen diversiteit van culturen, achtergronden en religieuze voorkeuren binnen families vraagt soms om compromissen over hoe de overleden wordt verzorgd, begraven en herdacht. De laatste wensen van de overledene vormen op zo’n moment een zuivere leidraad. Het scheelt veel stress als je je laatste wensen goed hebt vastgelegd.

Vrijblijvend en kosteloos

Iedereen die behoefte heeft aan een uitvaarttestament kan vrijblijvend en kosteloos een afspraak maken bij Melange uitvaartbegeleiding. Zo’n persoonlijk gesprek vindt altijd plaats met de persoon die de eigen uitvaartwensen wil vastleggen, en met de aankomende opdrachtgever, die deze wensen gaat uitvoeren. Soms zitten ook de kinderen erbij. Ik noteer alle BSN-nummers, geboortedata en woonplaatsen. Daarna worden alle laatste wensen rond de uitvaart doorgelopen en uitgediept. Sommige mensen weten precies welke muziek er tijdens hun afscheid moet klinken. Anderen laten de nabestaanden liever beslissen. We kijken naar de betaalbaalbaarheid en naar hoe iemand is verzekerd, en controleren ook wie de begunstigde is op de uitvaartpolis.

Een soepel proces

Het uitvaarttestament wordt ondertekend door degene die komt te overlijden en door degene die de wensen uit gaat voeren. Het originele document blijft bij de familie. Daarnaast maak ik met toestemming van de familie voor mezelf een dossier aan. Als iemand uiteindelijk overlijdt, weet ik precies wat er moet gebeuren. Dat kan soms kosten besparen. Als er geen laatste wensen zijn vastgelegd, en iemand overlijdt in een ziekenhuis, moet ik eerst de familie bezoeken om te horen wat de wensen zijn. Maar als ik al weet dat iemand thuis opgebaard wil worden, laat ik mijn team direct de juiste kist meenemen en hoef ik de overledene niet eerst naar een mortuarium over te brengen. Hoe explicieter je je laatste wensen vastlegt, hoe makkelijker alles later verloopt.

Een vertrouwd gevoel, voor jou én voor je nabestaanden

Tijdens het gesprek kunnen mensen, als ze dat willen, expliciet laten vastleggen dat Melange de uitvaart begeleidt. Dat geeft nabestaanden een vertrouwd gevoel. Zodra iemand komt te overlijden, heb ik al een band met de familie. Want ik ben al bij mensen thuis geweest, en heb hun dierbare in levenden lijve gezien.
Praten over je ideale uitvaart hoeft niet zwaar te zijn. Er mag worden gelachen, en het kan inspireren om stil te staan bij wat je echt belangrijk vindt, nu en voor later. Afgelopen week besprak ik het uitvaarttestament met een mevrouw die erg tegen het gesprek had opgezien. Maar het viel haar alles mee, zei ze na afloop. “Eigenlijk was het zo gedaan!” Als je ziek bent en weet dat je binnenkort komt te overlijden, geeft het een fijn gevoel om te weten dat alles goed geregeld is. En met een uitvaarttestament ontzorg je ook je nabestaanden, die in alle hectiek en in al het verdriet na jouw overlijden, weten dat ze het doen zoals jij hebt gewild.